Za darmo numery KF i niektóre książki

W likwidowanej drukarni pozostało jeszcze około 2000 egzemplarzy różnych numerów KF, najwięcej jest oczywiście najświeższych, czyli nr 39 i trochę niższych, a także „Kalwarii” Wojtka Wilczyka i „Opowieści” Pawła Żaka. Do końca września można te pozycje otrzymać za darmo, warunek jeden – trzeba umówić się, przyjechać i zabrać minimum paczkę KF-ów (10 szt.).

Najwięcej mamy nr 39, 38, 37, 36, 33, 13, 12

Nie ma już Ewy i Wojtka...

We wtorek dotarła do mnie bardzo smutna wiadomość: Ewa Andrzejewska odebrała sobie życie. Zapowiadała to już wiele lat wcześniej, mówiła: jak Wojtek odejdzie, ja nie mam po co żyć, nie chcę żyć, gdy jego nie będzie. No i dotrzymała słowa. Koniec wielkiej, pięknej miłości. 
Znaliśmy się wiele lat, chociaż nie byliśmy bliskimi przyjaciółmi, widywaliśmy się dość rzadko, pisaliśmy jeszcze rzadziej, ostatnio rozmawialiśmy sporo przez telefon. Zapraszałem ich czasem do Wrześni na fotograficzne plenery, kilkakrotnie byłem zapraszany do Jelonki czy Przesieki. Szczególnie miło wspominam pewne popołudnie i  wieczór jeszcze na starym mieszkaniu w Jeleniej Górze, spałem u nich. To było niezwykłe mieszkanie, bo na każdym możliwym skrawku ścian wisiały oprawione fotografie, duże i małe, Ewy, Wojtka i przyjaciół. To sprawiało, że panował tam niepowtarzalny fotograficzno-muzealny klimat, gdzie nie spojrzałeś, tak były piękne czarno-białe fotografie, tonowane i nie, w różnych stylistykach i estetykach. Całym sobą chłonąłem to piękno, syciłem się nim.
Oglądaliśmy „K-Pax”, a także nagrania koncertów country. Wojtek chciał mnie przekonać do tego gatunku, co mu się udało powiedzmy tylko w połowie.
Rano pokazali mi, co mają na sprzedaż ze swoich fotografii. Kupiłem wtedy, o ile dobrze pamiętam około 20 fotografii – po 10 szt. Ewy i Wojtka. Zdaje się, że ta forsa była im wówczas szczególnie potrzebna, bo chyba właśnie urządzali się na nowym mieszkaniu. Tamta wizyta, to było dla mnie bardzo ważne zdarzenie, ważne dla mojego rozwoju fotograficznego, bo przecież, co naturalne, gadaliśmy bardzo długo przede wszystkim o fotografii. Na szczęście sklep nocny był tuż za rogiem...
Nie pamiętam już dziś jak to się stało, że wydałem Wojtkowi z książkę, ale byłem bardzo dumny z tego, że mogłem ją wydać, w końcu Wojtek to był klasyk polskiej fotografii, człowiek niezwykle zasłużony i ważny dla wielu fotografów. Niestety, trzeba to powiedzieć, Wojtek skopał druk tej książki, przyznał to później, kiedy książka była już w sprzedaży. – Byłem przed laty kierownikiem drukarni i wiem, jak trzeba ustawić maszynę – powiedział, kiedy przyjechał na druk. Spał u mnie w domu, a przez kilka dni nadzorował pracę drukarzy. Jego wymagania, posłusznie spełniane przez moich ludzi, spowodowały, że wyszło „ksero”, czyli obrazy pozbawione „mięcha”, ubogie tonalnie, płaskie. Ale tak autor sobie życzył. 
Niedawno, kiedy likwidowałem drukarnię, znalazłem w magazynie sporo egzemplarzy książki, więc jak ktoś chce, to mogę mu wysłać po 20 zł/szt. + koszty wysyłki.
Potem miałem wystawę mojej „Ciszy” u nich w Galerii Korytarz. Czułem się zaszczycony i „zaproszony do stołu”. Prosto z wernisażu pojechaliśmy na Wszechnicę do Przesieki. 
Ostatnio widzieliśmy się w czerwcu ubiegłego roku, Wojtek już nie pił, przeżywał coś w rodzaju odrodzenia, był nienaturalnie pobudzony, dużo i szybko mówił, snuł plany, opowiadał ze szczegółami jak wygląda świat abstynencji. A po paru miesiącach zaczęły dochodzić bardzo złe wieści na temat stanu jego zdrowia. Kiedy zmarł, przede wszystkim zacząłem myśleć i martwić się o Ewę, bo pamiętałem jej pogróżki. Kiedy znalazłem książki Wojtka miałem zamiar wysłać je Ewie, żeby je sobie sprzedała, albo rozdała, ale jakoś tak zeszło i nie zdążyłem wysłać.
Z tego co słyszę, to ich spuścizną ma zająć się syn Wojtka z pierwszego małżeństwa. Miejmy nadzieję, że zrobi to we właściwy sposób. Ewa i Wojtek mają tak wielu przyjaciół, że może uda im się kiedyś przygotować obszerną, porządną monografię ich twórczości. Takie dzieło im się po prostu należy. 

Nowe piękne miejsce, które musisz zobaczyć

Ostatni weekend spędziłem w Sopocie i w Gdyni. Pogoda była taka, że plaże Trójmiasta  wyglądały jak w lipcu, no po prostu wuchta wiary wysypało się na brzeg Bałtyku. Byli nawet śmiałkowie, którzy wparowali do wody. Nie wiem czemu, ale szybko z niej uciekali.

Kępa Redłowska, 1 kwietnia 2017, ok. 14.00

Nasza ferajna, czyli jedna para małżeńska dojrzała plus dwie pary młode z chłopcami (jedna z 8-letnim Leonem, a druga z 4-miesięcznym prawie 9-kilowym Tymonem na specjalnym nosidełku na cyckach tatusia) postanowiła na nóżkach dostać się brzegiem z Sopotu do Gdyni. To około 10 kilometrów. W połowie wyprawy jest Kępa Redłowska, gdzie można coś zjeść i uzupełnić płyny. Potem można iść dołem, czyli dalej brzegiem, lub górą. My wybraliśmy górę, ponieważ nigdy jeszcze tamtędy nie szliśmy (a dołem tak) i byliśmy ciekawi, jak widać z klifu. I warto było! Teraz, kiedy nie ma jeszcze liści, widok jest... o jojoj! 

W Gdyni po wejściu na betonowy bulwar od strony Sopotu – warto odwiedzić browar na plaży, naprawdę warzą tam prawdziwe, bardzo smaczne piwo.

Browar Port – podają cztery smaki, trudno się zdecydować, który najlepszy...

No, a potem poszliśmy do Muzeum Gdyni. To bardzo nowoczesny budynek, który powstał niedawno, obok muzeum Marynarki Wojennej, czyli obok plaży, portu i Skweru Kościuszki. Dodatkową zachętą, aby zobaczyć to miejsce było to, że oprawę graficzną części ekspozycji stałej Muzeum projektował Tomek Wojciechowski, a zlecenie na aranżację całości ekspozycji stałej otrzymali Ultra Architekci z Poznania, którzy projektowali także naszą redakcję we Wrześni. 
Muzeum Gdyni jest po prostu piękne! I niezwykle interesujące merytorycznie. Pokazać niezwykłość i niezwykłą, choć niespełna stuletnią (!) historię tego miejsca nie jest łatwo. Spędziliśmy kilka godzin, prawie sami... 
Wzruszyłem się w paru miejscach, a najbardziej chyba przy gitarze jednego z gdyńskich basistów, Apteki, a może Pancernych Rowerów, Dzieci Kapitana Klosa... Swoje pięć minut ma też Franciszek Walicki, polski bigbit, Niemen, Breakouci, Niebiesko-Czarni...

Na koniec trafiliśmy na piętro I, gdzie jest wystawa ze zbiorów Instytutu Sztuki PAN, a mianowicie „Sztuka patrzenia – Architektura w fotografii Czesława Olszewskiego”. Pokazano na niej niewielki fragment twórczości autora: fotografie z Ciechocinka, Gdyni i z Warszawy. Choć są to wydruki, a nie oryginalne odbitki (nie wiem, czy się zachowały), to jest to prawdziwa uczta dla każdego, kto lubi fotografię architektury oraz tzw. starą szkołę, prawdziwe rzemiosło fotograficzne. Dla mnie ta wystawa była wspaniałym, smakowitym deserem po ekspozycji stałej.
Muzeum Gdyni dysponuje świetnym miejscem na wystawy czasowe, dla mnie super, że wypełniła je fotografia. Zresztą, co tu dużo gadać, zobaczcie sami, co to za miejsce...

Jest nowe miejsce dla fotografii... To jak wystawili Olszewskiego pokazuje, że w Gdyni czują fotografię. Dla mnie, jak na razie – odkrycie roku...

Walczę o kontrowersje w sztuce w TVP

Od paru miesięcy jestem zapraszany do programu „Dziennikarze sądzą”, który w każdą sobotę o 20.00 emitowany jest przez poznański ośrodek TVP 3. Nie liczyłem dokładnie, ale jest nas około dziesięciu, a spotykamy się, żeby komentować różne wielkopolskie wydarzenia i zjawiska, w różnych konfiguracjach personalnych.

To ja, pięknie wypudrowany (zupełnie nie rozumiem po co to robią, po co utrzymują na etatach 3 panie, które to robią?), w ostatnim programie „Dziennikarze sądzą”, przepraszam, jeśli kogoś obrażam brakiem garnituru i krawata... spodnie miałem nie za bardzo dopasowane kolorystycznie, bo wiedziałem, że ich nie będzie widać

Prowadzącym jest redaktor Łukasz Maciejewski, który w przeddzień programu przesyła nam tematy, które będziemy komentowali. Przeważnie jest ich 5, ale – tak jak ostatnio – bywa mniej, bo np. wcześniejsze zabrały nam tyle czasu, że na piąty temat, po prostu zabrakło czasu. Przeważnie cały materiał nagrywamy w piątek, ale bywa też, że idziemy na żywca. Jak dotąd, nie zdarzyło się tak, żeby w wersji  nagrywanej były jakiekolwiek cięcia i dokrętki, więc można powiedzieć, że każdy program jest tzw. „setką”. 

Jednym z wczorajszych tematów było to, że szefem artystycznym tegorocznej Malty miasto Poznań uczyniło chorwackiego reżysera Oliviera Frlića, który stał się ostatnio znany w Polsce szerszej publice jako reżyser „Klątwy”, która zdaniem obecnie rządzących obraża uczucia religijne (relignijne?!) katolików. Broniłem tego wyboru władz Poznania – TUTAJ – mniej więcej ok. 15 minuty programu (trzeba niestety przeżyć 4 reklamy przed programem oraz w trakcie – nie mam na to wpływu), chociaż wiem, że władze Poznania (PO) zrobiły to na złość PiS-owi. Oni – władza samorządowa i rządowa walczą między sobą „na noże”. 

Moje argumenty „za” były banalne. Wskazałem na to, że kontrowersja jest wpisana w sztukę, że sztuka niekontrowersyjna usypia, przywołałem przykłady historyczne, najbardziej podstawowy, jaki przyszedł mi do głowy, a mianowicie „Moralność pani Dulskiej”, Gabrielę Zapolską w jej czasach odsądzono od czci i wiary, bo była kontrowersyjna, podobnie Eiffela, że postawił Wieżę, Duchampa, że wystawił pisuar... itd. Oponent, Irek Antkowiak, były wiceburmistrz jakiejś podpoznańskiej gminy, a obecnie dziennikarz – mimo wszystko utrzymywał, że „kultura ma łączyć, a nie dzielić”, „nie powinna obrażać uczuć religijnych”, „ale oczywiście jestem przeciwko cenzurze”. 

Cieszę się, że prowadzący nazwał mnie tym, który „wypowiadając się na tematy kulturalne wykazywał wielką otwartość”. Dla mnie nie jest to jakaś nadzwyczajna właściwość, ta „otwartość”. Dla mnie jest to coś zwyczajnego. Zawsze będę walczył o wolność artystyczną i o zaufanie dla artystów. Tego w Polsce nie widzę, a na świecie tak. I bardzo bym chciał, żeby w końcu przestali nas traktować jako nieszkodliwych wariatów, żeby możni tego świata zaczęli się z nami liczyć, żeby zaczęli interesować się tym, co mówimy i żeby nas słuchali, albo przynajmniej brali pod uwagę nasz głos. Po to biorę udział w tym programie.

Moja ukochana Chocicza Mała

Najwięcej fotografii do „Ciszy” zrobiłem w Chociczy Małej, niewielkiej wioseczce na obrzeżach gminy Września, odwiedzałem ją wiele razy, w różnych latach. Można powiedzieć, że dokumentowałem jej kurczenie się, zanikanie.
Kiedy pierwszy raz do niej trafiłem był tam bardzo ładny folwark z pięknymi ceglanymi zabudowaniami. Z roku na rok ich ubywało. Parę fotografii z różnych lat z Chociczy Małej znajdziecie TUTAJ.

Trzy lata temu to miejsce nagle ożyło, ponieważ w bezpośredniej bliskości tej wsi zaczęto budować fabrykę Volkswagena, gdzie od października zeszłego roku produkowany jest VW Crafter. To takie auto dostawcze. 

Dla mnie jednak Chocicza Mała na zawsze pozostanie jednym z tych miejsc, w którym rozpoczęło się kształtowanie mojej wrażliwości fotograficznej jako dokumentalisty. Szczególnie boleśnie przeżyłem rozbiórkę stodoły, która uwiodła mnie swoim pięknem. Miałem szczęście trafić na czas, kiedy rozbiórka była już zaawansowana. Na mojej fotografii wygląda to jak budowa, a nie coś wręcz odwrotnego. 

Dzisiaj w Chociczy Małej nie ma już najmniejszego śladu folwarku...

Odwieczny spór o czarną ramkę...

W 2001 zdjęciem w Sobiesierniach (może mówi się – w Sobiesierni? bo w mianowniku jest Sobiesiernie?) rozpocząłem fotografowanie do cyklu „Cisza”, który trwa do dzisiaj. Prawdę mówiąc, robiąc to pierwsze zdjęcie, jeszcze nie wiedziałem, że to początek cyklu – ot, po prostu zrobiłem coś, co wpadło mi w oko, kiedy z Jolą jadąc rowerem postanowiliśmy chwilę odpocząć na przystanku autobusowym. Usiedliśmy, popiliśmy wody (jak zwierzęta!) z biodonów, a jakieś 15-20 metrów naprzeciw nas, stała resztka jakiegoś budynku. Wcześniej przejeżdżałem rowerem czy autem obok setek, a może tysięcy tego typu widoków i nic, nie wpadły w fotograficzne oko, a tym razem tak. Musiałem to zdjąć.

Sobiesiernie, 2001

To zdjęcie mnie uwiodło, wykonałem wiele kopii, styków (bo ja wtedy, pod wpływem przede wszystkim Bogdana Konopki chciałem robić styki). Sami oceńcie, która wersja – z czarną ramką czy bez – jest lepsza, czyli: która bardziej Wam się podoba? 

Sobiesiernie, 2001 (w takiej wersji, z czarną ramką, fotografia ukazała się w „Ciszy” z 2008)

Od paru lat wycinam czarną ramkę – tak jest od „Typografii ciszy” z 2012 i „808,2 km” z 2015. Także następne moje publikacje będą bez czarnej ramki, chociaż „nigdy nie mów nigdy”, więc być może kiedyś znowu mi się spodoba. 
Wojtek Wilczyk, także Adam Mazur skrytykowali czarną ramkę jako wyraz staromodnej maniery, Wojtek nazwał to „postarzaniem archiwum” i w pewnym stopniu się z nimi zgadzam: czarna ramka to maniera – w polskiej fotografii „wymyślili” i wypromowali ją Wojtek Zawadzki, Andrzej Jerzy Lech oraz Bogdan Konopki i cała plejada tzw. fotografów „z Jelonki”. Cenię i kocham twórczość tych fotografów, ale też odczuwałem i nadal odczuwam potrzebę pójścia własną drogą, dlatego najprostszym zabiegiem było ogłosić swoją niepodległość poprzez rezygnację z czarnej ramki i powiększanie negatywów. Można oczywiście powiększać z czarną ramką, ale ten wariant zawsze wydawał mi się nienaturalny. Co Państwo na to?

Wystawa Jurka Wierzbickiego w CK Zamek

Dominika, szefowa Galerii pf oraz Jerzy Wierzbicki (z prawej)

W Centrum Kultury Zamek w Poznaniu w holu głównym na parterze od wczoraj (wtorek, 28.02.2017) czynna jest wystawa Jerzego Wierzbickiego pt. „Erozja tradycji, erozja obecności”. Składa się ona z kilkudziesięciu pięknie wywołanych i pięknie oprawionych fotografii wnętrz opuszczonych mieszkań, domów bogatych Omańczyków. 
Jerzy, jak „wszyscy” wiedzą, przez prawie 8 lat mieszkał w Sułtanacie Omanu, gdzie pracował jako fotoreporter jednej z miejscowych gazet anglojęzycznych.
– Fotografując opuszczone domostwa czułem się jak archeolog, który odkrył nieznane wcześniej średniowieczne miasto – mówił autor na wernisażu. – Wielu bogatych Arabów świetnie orientuje się w odległej o kilka tysięcy kilometrów „geografii” artystycznego i finansowego Paryża, Londynu czy Nowego Jorku, a nie wie, co jest 20 kilometrów od jego domu. Turystyka po własnym kraju jest w zasadzie zjawiskiem nieznanym.
Bardzo dobry tekst o wystawie napisał Adam Sobota. Został zamieszczony w katalogu wystawy.
Fotografie zaprezentowane w Zamku są niezwykle urodziwe, atrakcyjne wizualnie, a oglądając je rzeczywiście przenosimy się do dawnych czasów. 
– Na palenisku w jednym z domów znajdują się resztki spalonego Koranu, nie wiedziałem tego, kiedy fotografowałem i publikowałem w Omanie to zdjęcie.  
Jeśli będziecie w okolicy Zamku, koniecznie zobaczcie tę wystawę. Dodam tylko, że to element pracy doktorskiej Jurka na łódzkiej Filmówce.