Sławek Skrobała i Joasia Grzelka, stali bywalcy wernisaży Kolekcji w piątek 18 czerwca 2021, fot. Waldemar Śliwczyński

Czarownice na „Stosie” Rigamontich, czyli Kolekcja Wrzesińska po raz 12.

W 1720 na wrzesińskim rynku spalono na stosie 4 kobiety – dwie oskarżono o uprawianie czarów (IPN nie potwierdza, ale też nie zaprzecza, czy oskarżenie było prawdziwe), a dwie inne o rzucanie fałszywych oskarżeń w innej sprawie. Żeby nie podwajać kosztów wszystkie czarownice (wśród nich były dwie córki kata z Gniezna) sfajczono za jednym zamachem. Dla ścisłości historycznej dodajmy, że proboszcz miejscowej fary za to, że dopuścił do egzekucji, dostał ostrą zjebkę od swoich zwierzchników z kurii gnieźnieńskiej i jako pokutę nakazano mu wystawienie w miejscu stosu figury Matki Boskiej (dzisiaj, jak zauważyłem mówi się – Matki Bożej) i obsadzenie jej czterema drzewami, no bo nieszczęsnych czarownic tyle właśnie było . Zarówno figura, jak i drzewa przetrwały do początku XX wieku, co można sprawdzić na starych pocztówkach rynku. Tak, czy siak, było to prawdopodobnie jedno z ostatnich spaleń na stosie w Polsce i chluby Wrześni nie przynosi.

Do tego wydarzenia z historii odwołali się kolejni autorzy Kolekcji Wrzesińskiej – Magdalena i Maksymilian Rigamonti. Postanowili bowiem odnaleźć w dzisiejszej Wrześni cztery kobiety, które robią rzeczy, za które mogłyby trafić na stos, gdyby pozwolić tępym tłumom na podejmowanie decyzji w sprawie życia i śmierci. Jedna z nich, to lekarka z doktoratem medycyny klasycznej, która leczy metodą homeopatyczną oraz pisze powieści, druga, rozwódka, naucza przedmiotu o życiu w rodzinie, a także prowadzi teatr eksperymentalny, trzecia stoi na czele mieszkańców Kawęczyna, który cierpi okrutne męki z powodu smrodu z pobliskich ferm norek hodowlanych, natomiast czwarta to młoda aktywistka feministyczna, obrończyni osób LGBT+ oraz praw zgwałconych kobiet. Ich opowieści o sobie to główna i najważniejsza część projektu. To dzieło Magdy, która potrafiła skłonić dzisiejsze czarownice do szczerych wyznań, nawet bardzo osobistych, czy wrzęcz intymnych. To świetnie napisane bardzo „mocne” teksty, skłaniające do rewizji poglądów na różne sprawy. 

Mam pewien problem z fotografiami Maksymiliana. O czym one są? O miasteczku, jakich wiele? O mieszkańcach, jakich wielu w każdym miejscu? O czasie pandemii (nawet manekiny mają maseczki...)? A może ich zadaniem jest oddanie klimatu miejsca, w którym trzysta lat temu palono kobiety? Kilka kadrów jest świetnie „zobaczonych” (np. „płaczący” element instalacyjny na murze, czy „Drzewo  nr 4” nad Wrześnicą), uwagę zwraca też kilka zestawień fotografii i tekstu, np. mężczyzna wrzucający węgiel do piwnicy z informacją o stosie, czy fotografii z fotografią – serce na nakrętki przed ratuszem + nagrobek w kształcie serca z cmentarza. Być może to zasługa fotoedytorki Ewy Meissner, a być może Honzy Zamojskiego, twórcy projektu graficznego. Książkę uzupełniają zdjęcia kilku wrześnian z protestu kobiet 25 września 2020. Na wrzesińskim rynku znów pojawił się ogień, ale tym razem zniczy. Autorami tych fotografii są: Paulina Grobelna, Jakub Goc, Piotr Nowak, Justyna Pawlak, Patrycja Roszak, Michał Sobczak, Maciej Sznek, Natalia Świerczyńska, Tomasz Wiatr oraz Małgorzata Wyderkiewicz. Był to bardzo dobry pomysł. Powstała tzw. klamra, która spięła trzysta lat walki o prawa kobiet we Wrześni. Walki, która nadal trwa.

18.06.2021, od prawej w pierwszym rzędzie: burmistrz Tomasz Kałużny, Ewa Meissner, Honza Zamojski, Karol Szymkowiak, Magdalena Rigamonti, Maksymilian Rigamonti (w kapeluszu), 

fot. Władysław Nielipiński

  

Wystawa na rynku we Wrześni będzie zapewne czynna do końca wakacji, a książkę pt. Stos można kupić w Muzeum Regionalnym we Wrześni. Kosztuje 60 zł, a dostępne są wersja polska i angielska.